Wpis powstał we współpracy z marką Kazar. 

skórzane baletki – Kazar (tak wygodne, że mogłabym w nich tańczyć!)

spodnie w stylu "gen Z" i sweter z bawełny i wełny merynosowej – MLE

skórzana torebka – Arket (podobna tutaj)

okulary – Ray-Ban

  Wydaje mi się, że jeszcze wczoraj byłam nastolatką, ale patrząc dziś na młodsze pokolenie mam wrażenie, że mimo usilnych prób, pod wieloma względami nie potrafię go zrozumieć. Wymyka mi się sposób postrzegania świata przez młode osoby, ich zainteresowania, to co jest dla nich fajne, a co jest kompletnym obciachem. To historia stara jak świat, bo temat różnic pokoleniowych istnieje odkąd dorośli zaczęli mieć dzieci, a one – wredne i niewdzięczne – chciały żyć inaczej niż ich rodzice. Właściwie wszystkie wielkie przełomy poprzedniego stulecia były pokłosiem buntu jakiegoś młodego pokolenia. Nie zaskoczę nikogo jeśli napiszę, że to „bycie w kontrze” zawsze ma swoje odzwierciedlenie w modzie –  i nawet jeśli nam się to nie podoba i zupełnie tego nie rozumiemy – to te młodsze pokolenie ma największy wpływ na kształtowanie się trendów.

  Dziś szczególną uwagę w prasie i internecie poświęca się Generacji Z, czyli osobom urodzonym między 1995 a 2012 rokiem, a wychowanych przez rodziców pokolenia X — ambitnych pracowników i architektów polskiego kapitalizmu (dziś to czterdziesto, pięćdziesięciolatkowie). Ja, a z tego co pokazują statystki bloga, także większość Czytelniczek, należę według tego schematu do millenialsów (urodzeni między 1980 a 1995 rokiem) i zostałam wychowana przez naszych poczciwych boomerów. Żarty i żarciki na temat poszczególnych generacji nikogo nie dziwią, a jednak poczułam się lekko urażona, gdy przygotowując ten artykuł dotarłam do jakichś niezliczonych postów, rolek i tweetów, w których nasza dzisiejsza młodzież (gen Z) wyśmiewa prawie wyłącznie… moje pokolenie. Dlaczegoż to?! Przecież powinniśmy trzymać się razem?! Jesteśmy „prawie” w tym samym wieku! Dlaczego akurat to na nas się uwzięli? W Stanach Zjednoczonych konflikt ten trafiał regularnie na pierwsze strony opiniotwórczych gazet. U nas tę szyderę widać przede wszystkim na TikToku, czyli tam, gdzie pokolenie Z czuje się najlepiej.

  Szczególnym punktem zapalnym stało się odmienne podejście do dizajnu (polecam na przykład dyskusję pod tą rolką o niewinnym remoncie kuchni), no i oczywiście mody. Podobno my – millenialsi – mamy taki styl, który według „gen z” jest wyjątkowo kompromitujący i skamieniały, z kolei „gen z” w naszych oczach właściwie żadnego stylu nie ma, a jego przedstawiciele wyglądają tak, jakby szli na lekcję wf-u, ale z kompletnie niepasującymi i dziwacznymi dodatkami. 

  Pierwszą reakcją na falę krytyki zaadresowaną w stronę mojego pokolenia było oczywiście oburzenie i zaprzeczenie, ale szybko postawiłam siebie do pionu. Mogę negować zmieniający się świat, ale zdecydowanie łatwiej będzie mi w nim funkcjonować jeśli spróbuję go zrozumieć, a może i nawet polubić? I od razu przywołałam z pamięci te osoby, które w czasach mojej wczesnej młodości były ode mnie o co najmniej dekadę starsze, a jednak próbowały nawiązać ze mną kontakt i nie trywializowały tego, co mnie interesowało. Doceniałam wtedy ich zainteresowanie, miałam poczucie, że robią mi pewnego rodzaju uprzejmość. Dziś myślę, że ta otwartość na młodsze pokolenie przyniosło korzyść przede wszystkim im samym, bo pozwalała im nadążyć nad zmianami. Zagryzam więc zęby, nie odrzucam tego, co nowe i spróbuję dowiedzieć się, dlaczego millenialsi wzbudzają w młodych ludziach aż tyle negatywnych emocji i co sprawiło, że "gen Z" nosi się tak, a nie inaczej.  

1. Modowe autorytety.

  Pokolenie urodzone po 1995 roku nie pamięta świata bez internetu. To w nim znajdowało autorytety modowe i poznawało świat. Moje pokolenie czerpało wiedzę o stylu z książek, ale przede wszystkim z magazynów, które z kolei pisało mocno hermetyczne środowisko. Co sezon dostawałyśmy jasne wytyczne, których trzeba było przestrzegać, a kilka osób, okrzykniętych przez prasę jako wyrocznie, przypisywało sobie prawo do ostrej oceny tego, kto jest na czasie, a kto popełnił błąd. Dla pokolenia Z coś takiego to czysta abstrakcja – nikt im nie będzie mówił co jest ok, a co nie, bo są nastawieni na pełną akceptację różnorodności. Oni nie słuchają nikogo i nikomu nie chcą się przypodobać. Jeśli jakiś trend nie przypadł im do gustu, to po prostu skrolują dalej, aż natrafią na coś, co bardziej im pasuje.

2. Wygoda przede wszystkim. Szpilki to modowe dinozaury.

  Dla osób z pokolenia Z najważniejsza jest wygoda. Lubią one mieszać elegancję z niezobowiązującymi elementami, jak garnitury ze sportowymi butami czy marynarki z luźnymi T-shirtami. Według badań przeprowadzonych w USA dla Business of Fashion okazało się, że ulubioną marką generacji Z jest Nike. Na drugim miejscu znalazło się Gucci (jako jedyna marka luksusowa w pierwszej dziesiątce), natomiast na trzeciej pozycji uplasował się Adidas (za Fashionbiznes.pl). Mając więc do wyboru wszystkie brandy świata młodzi ludzie stawiają na to, co komfortowe.

3. Koncentracja na rzeczach z drugiej ręki.

  Dla pokolenia Z zrównoważony rozwój jest priorytetem. W sumie to nic dziwnego, że ten kto odziedziczy naszą chorą planetę bardziej przejmuje się tym, jak będzie wyglądała w przyszłości. Dlatego „zetkom” nie trzeba już tłumaczyć tego, na czym polega „fast fashion” i czemu ubrania vintage są lepsze niż te z Shein. Nie muszę też chyba pisać o tym, kogo obarczają winą za pasma górskie ciuchów wyrzuconych na śmieci i nadprodukcję…  

4. Bez podziału na płeć.

  Płynne podejście pokolenia Z do mody nie ogranicza się wyłącznie do trendów. Młodzi ludzie nie chcą też być oceniani ze względu na płeć. Podczas gdy w naszej młodości pewnego rodzaju ekstrawagancją było noszenie ubrań swojego chłopaka (nie mam tu na myśli sytuacji, w której było nam zimno wracając z randki i towarzyszący nam dżentelmen oddawał marynarkę czy sweter) dla dzisiejszych młodych ludzi moda nie powinna nikogo segregować. Wystrzegają się poglądu, że ma się jedną stałą tożsamość. Zamiast tego przyjmują ideę posiadania wielu wersji siebie. W rezultacie marki, które słyną z kolekcji „unisex” (Stussy, The North Face, czy Bode) przechodzą teraz swój złoty okres. 

  Trendy, które pokochała generacja Z to nie tylko kwestie wizualne. To przede wszystkim zbiór przekonań, inny sposób myślenia i sposób życia niż ten, który był nam najbliższy. Dla młodego pokolenia indywidualny styl służy do wyrażania własnej tożsamości a nie statusu. Tolerancja i otwartość to podstawa dla współczesnych nastolatków. Chociaż według niektórych za tym oderwaniem od schematów kryje się poczucie odosobnienia (będące być może skutkiem pandemii), to ciężko mi skrytykować idee, które tak wysoko cenią sobie młodzi ludzie.

   No dobrze, a czy ja – kobieta po trzydziestce, która kocha klasykę – może jakoś skorzystać na ulubionych trendach „zetek”? Już wiemy, że ja i moje rówieśniczki przywykłyśmy do tego, aby ścigać trendy, generacja Z wie, że nie musi tego robić, bo „mainstream” jest dla nich tożsamy z obciachem. Nas uczono przestrzegania ustalonych norm ("na formalne wyjścia zawsze zakładaj rajstopy do sukienki", "dresy tylko w weekend" itd.). Dla nich wyróżnianie się jest nowym imperatywem.

   Przez większą część swojego dorosłego życia kierowałam się zasadą: znajdź swój styl i trzymaj się go. W rezultacie zawartość mojej szafy od piętnastu lat niewiele się zmieniła. I to jest ta rzecz, nad którą generacja Z może pomóc mi popracować. Inaczej spojrzeć na siebie i trochę wyciągnąć tego przysłowiowego kija z… torebki. Chociaż prawdopodobnie w najbliższym czasie nie będę nosić kapelusza robionego na szydełku, to może chociaż poczuję się mniej ograniczona przez własne schematy? Nie chodzi tu o to, aby teraz zacząć na siłę kogoś naśladować. Zresztą im bardziej millenialsi starają się być młodzieżowi i wyluzowani, tym gorzej to w oczach generacji Z wygląda – pewnie dlatego, że jest to zaprzeczeniem ich stylu, który niczego nie naśladuje. Jeśli więc coś nam się nie podoba to tego nie nośmy. Gen Z może nam raczej pomóc zmienić sposób myślenia o nas samych i dzięki temu pośrednio dodać do naszego stylu trochę świeżości.

   Gwoli wyjaśnień – z przymrużeniem oka patrzę na tego rodzaju stereotypizację pokoleniową społeczeństwa, pamiętając, że bywa ona niebezpiecznym narzędziem i zawsze pomija wiele istotnych czynników. Nigdy nie powinna służyć jako sposób na ocenę konkretnej osoby. Schematy pomagają jedynie w nazywaniu zjawisk, a w tym przypadku uzmysławiają nam, że każde pokolenie rządzi się swoimi prawami i zamiast się na nie obrażać albo je wyśmiewać, warto dowiedzieć się co chce ono wnieść do naszego świata.

  Obserwowanie trendów u młodszych pokoleń to trochę jak nauka płacenia blikiem, korzystania ze Spotify'a, nauka jazdy na miejskiej hulajnodze czy budowanie własnego kompostownika za domem. Na początku w ogóle nie ma się na to ochoty, właściwie zakrawa to o dziwactwo. No i wcale nie uważamy, aby miałoby nam się to realnie do czegoś przydać. Ale gdy w końcu się przełamujemy, to chyba nigdy tego później nie żałujemy. A kto wie? Może kiedyś „zetki” doczekają się nawet podziękowań?

*  *  *

Mój dzisiejszy zestaw ma w subtelny sposób nawiązywać do ulubionych trendów generacji Z. Jak już chyba powszechnie wiadomo – dla młodych osób nie ma większego obciachu niż "spodnie rurki" dlatego tutaj widzicie rozszerzane spodnie. Obszerna góra to także ich znak rozpoznawczy, do tego buty łączące w sobie klimat "balletcore" i "Mary-Jane", no i torebka na ramię. W tym wszystkim zachowałam jednak swój własny styl. Co myślicie o tym zestawie? Czy to nadal stuprocentowy millenials? ;)

Wpis powstał we współpracy z marką YES. 

kolczyki – YES 

wełniany płaszcz – 303 Avenue (stara kolekcja)

bluzka z długim rękawem – MLE 

niebieskie dżinsy i torba – Arket 

okulary – Ray Ban 

buty – Kazar 

  Dzień Kobiet. Symboliczne święto, które po upadku PRL-u nie cieszyło się zbytnią popularnością bo ustanowiono je głównie po to, aby obywatele nie zapomnieli o „przywiązaniu do Państwa Ludowego, miłości do wielkich idei pokoju i socjalizmu” – kobietom rozdawano wtedy „upominki” będące de facto produktami pierwszej potrzeby typu: mydło, ścierka czy rajstopy, do których dostęp był wtedy bardzo utrudniony (dopiero później doszedł do tego tulipan).

  Od kilku lat święto przechodzi swoisty renesans i staje się okazją do tego, aby głos kobiet w ważnych dla nich sprawach został usłyszany. Czytając dzisiejsze wiadomości mam nadzieję, że ten głos wywalczy nam w końcu większość w sejmie.  Przy dzisiejszej okazji wspomnę też o Fundacji marki YES, która ma finansować projekty przyczyniające się do poprawy sytuacji kobiet w Polsce. Inicjatywa „Jestem kobietą” to konsekwencja dotychczasowych działań marki i realizacji misji tworzenia lepszego świata dla kobiet. Sposób jej działania będzie bardzo prosty – każdy, kto ma projekt przyczyniający się do wniesienia pozytywnej zmiany w sytuacji kobiet w Polsce, będzie mógł się zgłosić do Fundacji YES z wnioskiem o jego sfinansowanie. Władze Fundacji na zasadzie konkursu co kwartał wybiorą projekty do realizacji. Jeśli masz pomysł, który przełamuje stereotypy dotyczące kobiet, walczy z nierównościami względem kobiet, może zainspirować kobiety do pozytywnej zmiany lub wnieść nową wartość do ich życia, możesz aplikować o finansowanie. Fundacja planuje finansować około 5-10 takich projektów rocznie, a maksymalna wartość finansowania jednego projektu nie może przekroczyć 100 tysięcy złotych. Więcej na temat działania Fundacji oraz formularz składania wniosków znajduje się tutaj.

  YES od dawna daje się poznać jako marka, która porusza ważne dla kobiet tematy, sprzeciwia się niesprawiedliwościom i nierównościom dotyczących kobiet i aktywnie działa na ich rzecz – niejednokrotnie przekonałam się, że marka jest konsekwentna w swoim działaniu także wtedy, gdy wiąże się to z marketingowym ryzykiem. To rzadkość w świecie biznesu, dlatego trzymam kciuki za prace Fundacji!

 Artykuł jest częścią cyklu „Zapiski o modzie i stylu”, który pojawiać się będzie na blogu w pierwszą niedzielę każdego miesiąca. 

kurtka – Max Mara Weekend

 dżinsy o prostej nogawce – &Otherstories

złote kolczyki – Biżuteria YES

brązowe sztyblety – Balagan

wełniany golf – MLE

rękawiczki – Arket

  Moda jest sejsmografem zmian społecznych, wydarzeń historycznych, bywa też narzędziem manifestacji, ale w przyszłości stanie się także odbiciem nieuniknionych zmian klimatycznych i po tegorocznej zimie jestem pewna, że zadzieje się to szybciej niż przewidywaliśmy.

   To, że kryzys klimatyczny zmusza świat mody do zmian, wiemy bardzo dobrze. I to od dawna. Żadne odkrycie. Branża odzieżowa musi dostosować się do nowych wymogów tak, aby jej poczynania miały mniejszy wpływ na środowisko. Zmiany dotykają też konsumentów, którzy zdając sobie sprawę z globalnych konsekwencji, niezwykle istotnych dla nas i naszej przyszłości, podejmują rozsądniejsze decyzje zakupowe. Ale jest jeszcze jedna rzecz dotycząca mody, na którą wpływ będzie miało rozchwianie frontów pogodowych. Modyfikacjom ulegnie też nasz styl i to, co będziemy mogli nosić na co dzień, a część ubrań z naszej szafy pewnie w ogóle przestanie być potrzebna.

  Jak podaje National Geographic: „badania naukowców z Instytutu Ochrony Środowiska wykazały, że do końca XXI stulecia w Polsce będzie więcej padać – roczna suma opadów zwiększy się, w zależności od przyjętego scenariusza, o 50 do nawet 100 milimetrów. Będzie padać przez około 125-140 dni w roku. Podobnie jak w przypadku przymrozków, zmiany w sumie opadów najsilniej wpłyną na życie mieszkańców północno-wschodniej części kraju.” Przedsmak tej prognozy widziałam przez ostatni miesiąc w moim Sopocie. Zamiast mrozu i zasp śnieżnych mamy od tygodni coś na kształt niekończącej się mżawki przerywanej niekiedy ścianą deszczu – dostrzeżenie piękna w lutowych krajobrazach stało się wyzwaniem nawet dla koneserów. Tutaj możecie przeczytać pełny raport. 

  Częściej niż kiedyś napływa do nas o tej porze roku ciepłe, bardziej wilgotne powietrze znad Atlantyku, co sprawia, że zimy są łagodniejsze i rzadziej widujemy śnieg, a częściej deszcz i błoto. Ponieważ w Europie śniegu i mrozu jest coraz mniej to rzadziej zdarzają się optymalne warunki do jazdy na nartach (wystarczy wspomnieć o tym, o czym usłyszałam dziś w radio – w lutym tylko przez osiem dni można było zobaczyć w Zakopanem biały puch). Moda stricte zimowa, śniegowce, popularne moonbootsy, puchowe kurtki i płaszcze, grube swetry, czy odzież narciarska może w perspektywie kilkunastu lat stać się czymś, co nieliczni będą zabierać ze sobą tylko do górskich ośrodków, bo w innych miejscach śnieżne zaspy i mrozy nie będą się nam już przytrafiać. Nasz klimat ewoluuje w stronę takiego z dwoma porami roku, a to oznacza, że powinniśmy się zacząć zaprzyjaźniać z kaloszami i kurtkami przeciwdeszczowymi. Rynek nie znosi próżni więc nie trzeba było długo czekać aby kreatorzy trendów wyczuli co się święci i uczynili z tego chwytliwy trend (a może to po prostu naturalna kolej rzeczy, że moda odpowiada na nasze zmieniające się potrzeby?).

  „Cichy outdoor” ma zawładnąć rokiem 2024. Z góry przepraszam za ten dziwny polsko-angielski zwrot, ale wszystkie tłumaczenia wydawały mi się jeszcze bardziej niezgrabne. „Cicha odzież zewnętrza” nie oddawałaby sensu, ponieważ w tym przypadku nie chodzi po prostu o okrycia wierzchnie, ale o ubrania, które chronią nas przed najróżniejszymi warunkami pogodowymi. Słusznie wyłapujecie tutaj nawiązanie do tak zwanego „cichego luksusu”, który wyrósł na kanwie popularności serialu „Sukcesja” (chociaż sam styl istniał przecież od dawna, został po prostu ujęty w jeden chwytliwy frazes). Widać to zwłaszcza w przypadku marek z najwyższej półki, które zaczęły flirtować z odzieżą outdoorową – ważny jest w tym przypadku brak widocznego logo czy jaskrawych kolorów i charakterystycznych wyrazistych detali (w myśl zasady „kto ma wiedzieć, ten wie”).

  Ale odejdźmy na chwilę od wielkich domów mody i zejdźmy na ziemię, do naszego codziennego błotka na chodniku. Klimat sprawia, że dla większości z nas odzież outdoorowa coraz częściej staje się odzieżą codzienną, noszoną nie tylko w naturze, ale także w mieście. W teorii „outdoor” to  techniczne kurtki, polary, trapery, syntetyczne materiały i membrany, czyli ciuchy stworzone do bycia w naturze i gotowe stawić czoła największym atmosferycznym wyzwaniom. Z kolei w „cichym outdoorze” nadal ma być nam ciepło, sucho i wygodnie, ale tym razem to, co użytkowe i praktyczne ma być także stylowe i modne (stąd rosnąca w tempie ekspresowym popularność marek „The North Face”, „Barbour” czy „Patagonia”).

  Zajmie mi pewnie trochę czasu, aby przekonać się do ortalionowych kurtek, chociaż nie przeczę, że w Trójmieście, w którym ostatnio wieje i pada bez przerwy, byłyby bardzo przydatne. Nie dla mnie też polary, bo kiedyś naczytałam się o ich szkodliwym wpływie (niestety mimo długich poszukiwań nie mogłam znaleźć konkretnego artykułu, ale skoro to czysty poliester to można chyba po prostu przyjąć ten punkt widzenia).

  To nie oznacza, że wypieram się „cichego outdooru”. Od ortalionów i polarów bardziej przemawia jednak do mnie to, co nawiązuje nieco do stylu charakterystycznego dla brytyjskiej wsi. Mamy tu ubrania przystosowane do trudnych warunków pogodowych, ale także eleganckie detale czy naturalne materiały (na przykład do wodoodpornych kurtek wykorzystuje się odpowiednio nawoskowaną bawełnę). Okazuje się, że znawcy także i na to znaleźli określenie. Tak zwane „cottagecore” brzmi już naprawdę zabawnie, ale chyba dobrze wyraża to, co widzicie na dzisiejszych zdjęciach.

  Podobno „cichy outdoor” ma być odpowiedzią na rosnącą potrzebę bliskości z naturą i świadomość ekologiczną. Nowy trend i ekologia to dwa słowa, które nie mogą być ze sobą bardziej sprzeczne, ale jeśli bierzemy tu pod lupę trwałość i długość użytkowania konkretnej rzeczy, to nie będę się wyśmiewać. Gdybym miała podsumować elementy mojej garderoby, które wpisują się w „cichy outdoor” to byłyby to chyba jedne z najstarszych rzeczy, które mam. Wspomnę tylko o kaloszach z Decathlonu, które kupiłam ponad dekadę temu, a nie dalej jak wczoraj miałam je na nogach. Podobnie z kurtką Max Mara Weekend, którą widzicie na zdjęciach (czego ona nie przeszła!). Odzież outdoorowa faktycznie dobrze znosi użytkowanie, jest odporna na deszcz czy zabrudzenia i nie zużywa się tak szybko.

  Wnioski? Spójrzmy życzliwie na rzeczy, które do tej pory nosiłyśmy tylko na spacer z psem po lesie. A może sama zdążyłaś już zauważyć, że przeciwdeszczowa kurtka przydaje Ci się coraz częściej? Albo że zamszowe kozaki, które kiedyś nosiłaś całą jesień i wiosnę teraz nieruszone siedzą w szafie, bo nie chcesz ich zniszczyć na deszczu? Podejrzewam, że za kilka lat uznamy, że to nie był tylko chwilowy trend, ale zaadaptowanie odzieży do nowych wyzwań naszej codzienności i zmian klimatycznych. Odzież outdoroowa powstała dla tych, którzy chcieli chodzić po górach, urządzać wędrówki po lesie czy po prostu być bliżej natury. Wszystko wskazuje na to, że w przyszłości przyda się przede wszystkim tym, którzy przed zemstą natury nie będą mogli już uciec. Chyba mowa o nas wszystkich, prawda?