W Internecie krąży śmieszno-gorzki mem o doradcy kredytowym, który w 2019 roku zachęca klientkę do wzięcia kolejnych kredytów mówiąc: „żeby poziom stóp procentowych wyraźnie się zmienił to potrzebna byłaby jakaś epidemia, albo wojna”. Liczba dramatycznych dla ludzkości wydarzeń w ciągu ostatnich dwóch lat robi się podejrzanie duża, zdecydowanie przekraczając standardowe rozumienie starego przysłowia, według którego nieszczęścia chodzą parami. To, co charakterystyczne dla tych wydarzeń to fakt, że potężnie i bezpośrednio wpływają na nasze życie. Epidemie i wojny zdarzały się wcześniej, ale dla większości z nas były jedynie migawką z dalekich terenów w programach informacyjnych. Pandemia koronawirusa na długo wywróciła naszą codzienność do góry nogami, chyba jak nic innego w ciągu życia przeciętnej osoby w moim wieku. Rosyjska agresja zburzyła poczucie bezpieczeństwa, zarówno osobistego, jak i finansowego, przez podwyżki cen energii. Na to wszystko nakłada się jeszcze inflacja, która, choć była wyższa w połowie lat 90-tych, to tak szybko nie rosła od kryzysu gospodarczego związanego ze zmianą ustrojową pod koniec lat 80-tych. Zresztą, co nam po tych historycznych doświadczeniach – stabilność cen towarzyszyła tej młodszej części społeczeństwa w zasadzie od zawsze. Sytuacja, w której te same produkty drożeją co kilka miesięcy jest dla nas zupełną nowością.
Właściwie to bez śmieszkowania można by ten artykuł rozpocząć i zakończyć zdaniem „trzeba oszczędzać gaz i prąd”. To już wszyscy dobrze wiemy. Nawet jeśli teoretycznie nie każdy musi się przejmować sytuacją polityczno-gospodarczą. Okoliczności wpływają nie tylko na grubość naszego portfela, ale też na to, co chcielibyśmy mieć. I w tym drugim przypadku zmiana naszego myślenia rozpoczęła się na długo przed tym, nim ktoś zjadł w Chinach surowego nietoperza. To prawda, że ostatnie dramatyczne dla świata i Europy wydarzenia narzuciły tym zmianom znacznie mocniejsze tempo niż mogło się to przyśnić najlepszym analitykom, ale trend raczej się zaostrzył niż skręcił w inną stronę.
Pieniądze, duże czy małe, zawsze będziemy chcieli na coś wydawać. Przed pandemią były to przede wszystkim rzeczy – posługując się nomenklaturą z lekcji fizyki – mające swój kształt, formę, wagę. No i jakąś obiektywną wartość. Dziś okazuje się, że można wydać setki miliony dolarów na coś, co nie istnieje w realnym świecie i będzie mogło być użyte wyłącznie przez naszego wirtualnego avatara, za którego zresztą też będziemy musieli zapłacić, jeśli ma nam nie przynosić wstydu swoją stylówką. Nie wierzycie? Polecam ten artykuł, a gwarantuję, że poczujecie się jak w Matrixie, który nie jest już literacką fikcją, a dobrze wycenianą rzeczywistością (czy tylko dla mnie kierunek firmy Meta jest przerażający?).
Powyższy przykład to oczywiście skrajność, ale dobrze pokazująca to, że dobrobyt zmienia swoje znaczenie i coraz częściej staje w kontrze do materii. Czy to oznacza, że nie potrzebujemy już tego, do czego przywykliśmy przez lata? A może klucz do szczęście nie polega na tym, co się ma, ale czy potrafimy się tym cieszyć?
1. Chyba gorzej już być nie może, czyli dlaczego zniechęciliśmy się do nowości.
Wszyscy znamy historię o tym, że kiedyś rzeczy były bardziej trwałe. Samochody jeździły 30 lat, urządzenia AGD działały nieraz przez całe dorosłe życie ich właścicieli, a ubrania pozwalały cieszyć się nimi przynajmniej tak długo, jak pozostawały w modzie. Choć oczywiście jest to pewne uproszczenie, to spadek jakości produktów jest faktem i trwa od wielu lat. Czasem może przybrać formę tzw. planowanego postarzania produktu (jak w przypadku pralek czy ajfonów, które przestają działać akurat wtedy, gdy wychodzi nowy model), a czasem po prostu wynika z cięcia kosztów przez producenta – bez drugiego podtekstu, czy antykonsumenckiego spisku. Już przed pandemią czuć było w społeczeństwie coraz większy opór przeciwko temu zjawisku. Sporo mówiło się o „prawie do naprawy” (a więc sprzeciwie wobec polityki producentów, którzy traktują swój produkt jako całość, którą po uszkodzeniu trzeba wymienić – nie można jej naprawić, przynajmniej oficjalnie).
To także jeden z wielu czynników, które sprawiły, że zbrzydły nam zakupy w odzieżowych sieciówkach. Ja wielokrotnie nacięłam się na to, że ubranie, które kupiłam dziesięć lat temu (i nosiłam regularnie) wygląda lepiej niż wiele rzeczy, które kupiłam zaledwie rok temu. Spadek jakości musiał być w końcu zauważony u konsumentów i odbić się czkawką czyli zmniejszeniem sprzedaży. Coraz częściej okazuje się, że zamiennikiem tej przyjemności, której doświadczaliśmy kupując sobie nowe ubranie, okazuje się być satysfakcja z tego, że wykorzystujemy coś ponownie, naprawiamy, odświeżamy, przerabiamy.
To oczywiście powód do całkiem dużego smuteczku marek odzieżowych (zwłaszcza tych, które starały się wcisnąć swoim klientom byle co), ale dobra wiadomość dla naszych portfeli. W świecie nie ma jednak próżni, a zmiana naszych wyborów zakupowych wcale nie oznacza, że nie chcemy już wyglądać ładnie i modnie. Wrócę teraz do konkluzji ze wstępu: nieważne co masz, ważne czym potrafisz się cieszyć. Albo jak wykorzystasz to, co masz. Zamiast budować swój styl powiększając zbiór ubrań szukamy narzędzi, które nauczą nas operować już posiadanymi „zasobami”. Kiedyś usługa stylistki była czymś bardzo elitarnym i sprowadzała się do całodniowych zakupów. Dziś co drugi profil na Instagramie pełni bezpłatną doradczą rolę, pokazując nam na przykład osiem stylizacji z jedną koszulą, albo tłumacząc zasadę ubierania się „na kanapkę”.
A tutaj retrospekcja – niby podobnie, a jednak ja mam już trochę zmarszczek ;). Gdyby więcej marek odzieżowych wykonywało swoją pracę tak dobrze jak polska marka Louisse to myślę, że zaufanie konsumentów też byłoby dzisiaj na innym poziomie. Uwielbiam każdy zakup z och strony – a tę sukienkę mam w trzech rozmiarach (pozostało dwa przetrwały w idealnym stanie i lada dzień będą służyć młodszej siostrze). Także ten, ten i ten model kupiłam w większym rozmiarze, gdy moja starsza córeczka z nich wyrosła. Z hasłem MLE otrzymacie 15% rabatu na cały asortyment a kod jest ważny od dziś do 24 lipca.
2. Lekcja od pokolenia Y2K.
W starożytnych mediach, czyli w prasie i w telewizji coraz częściej mówi się z lekkim niesmakiem o tym, że młodym nie chce się pracować. Że pracują tylko tyle ile muszą, aby mieć na wakacje i miło spędzony weekend. Spotyka się to często z oburzeniem i niezrozumieniem "dorosłych", w tym oczywiście millenialsów. Przecież wszyscy powinniśmy zarabiać jak najwięcej, aby móc magazynować coraz więcej dóbr. Młodzi wychodzą z założenia, że wolą mieć czas na to, aby poczuć, że żyją, niż pieniądze, które pozwolą na kupowanie kolejnych przedmiotów.
Z punktu widzenia mojego pokolenia i pokolenia moich rodziców można by ich posądzić o największą możliwą zbrodnię homo sapiens – marnowanie czasu. Gdy jednak spojrzy się na to z dystansu, to zamiast roszczeniowości i lenistwa można dostrzec w tym podejściu świadomość własnych potrzeb i trzeźwe spojrzenie na kondycję świata. Że co? Kondycję świata? A co do kondycji świata ma fakt, że ktoś chce mniej pracować?!
Tim Kreider, amerykański eseista, na łamach New York Times'a powiedział niedawno, że w ostatnich latach byliśmy – jako ludzkość – bardzo produktywni. A konkretniej uwijaliśmy się tak sprawnie, że właściwie wszystkiego wyprodukowaliśmy o wiele za dużo. Może więc zamiast „ciągnąć szyderę” z nastolatków zastanowimy się, co moglibyśmy zyskać gdybyśmy mieli mniej?
Tak, wiem. Bardzo utopijne to myślenie, ale warte analizy. Jeżeli większość z nas jako jedno z najważniejszych kryteriów szczęścia, podaje czas spędzony z bliskimi, to co nas do tego przybliża? A co oddala? Co musielibyśmy zmienić albo z czego zrezygnować, aby tego czasu było więcej?
PRZEPIS NA PROSTĄ I SZYBKĄ ALTERNATYWĘ DLA JAGODZIANEK
Od razu napiszę prawdę – wypisałam tutaj proporcje składników, ale ten deser robię właściwie zawsze na oko.
Składniki na jedną patelnię:
1/2 szklanki niesolonego masła
1/2 szklanki cukru pudru
1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
3/4 szklanki mleka
1 szklanka ulubionej mąki (zmieszałam pszenną z owsianą)
1 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
1/2 łyżeczki soli
2 szklanki świeżych jagód
skórka z 1 cytryny
1 łyżka cukru
1 jajko
120 g sera śmietankowego, zimnego i pokrojonego na kawałki wielkości kęsa
Cukier puder do posypania
Lody waniliowe lub śmietankowe, do podania
Sposób wykonania:
Rozgrzej piekarnik do 180 stopni. Rozpuść masło na patelni, która możesz później włożyc do piekarnika, potem przelej je do miski i pozostawo do ostygnięcie. Nie myj patelni, bo zaraz będziesz do niej wlewać ciasto :). Wymieszaj w misce mąkę, proszek do pieczenia i sól i odstaw. Połącz jagody, startą skórkę z cytryny i 1 łyżkę cukru w innej misce i odstaw. Gdy masło ostygnie (może być trochę ciepłe, ale nie gorące), wlej cukier i wanilię i ubij do połączenia. Dodaj suche składniki, a następnie mleko i jajko. Ciasto powinno mieć konsystencję cienkiego ciasta naleśnikowego. Wlej ciasto na tę samą patelnię, na której roztopiłaś masło. Na wierzchu posyp je jagodami, a następnie równomiernie rozprowadź kawałki sera śmietankowego. Piecz przez 35-40 minut – ciasto powinno być lekko zarumienione. Posyp cukrem pudrem i podawaj z lodami. Jedz póki gorące i podziel się z bliskimi!
Moje stare kieliszki do szampana, które trzymają się lepiej niż niektóre kubki ;). Uwielbiam ich elegancki kształt – uświetnią każde miłe spotkanie. Doskonale sprawdzą się także przy serwowaniu innych win musujących. Na przykład tych na literę "p" ;). Szkło z którego zostało wykonane jest idealnie przejrzyste, odporne na matowienie, no i można je myć w zmywarce. To produkt naszej rodzimej marki, którą pewnie pamiętają wszystkie mamy i babcie. Płaskie kieliszki do szampana Harmony są od KROSNO. Jeśli planujecie zakupy tego typu asortymentu to z kodem MLE20 w sklepie KROSNO otrzymacie 20% rabatu na nieprzecenione produkty a z kodu możecie korzystać do 28 lipca.
3. Ile pieniędzy wydajemy na coś, co fizycznie nie istnieje? I to co miesiąc?!
Gdy spojrzę na swoje konto okazuje się, że każdego miesiąca wydaję całkiem sporą sumę na coś, czego nie da się postawić na półce, posmakować czy dotknąć. Z jakiegoś jednak powodu jest to warte nawet kilkuset złotych rocznie. Coraz częściej płacimy za luksus nowej generacji: d o s t ę p.
Od e-booków z przepisami, podcastów, przez lekcje oddychania i mindfulness, netflixy i disney plusy, spersonalizowane treningi na szczuplejsze uda, aż po szkolenie z wdrożenia "lean menagmentu" we własnym mieszkaniu. Dziś zamiast kupować rzeczy płacimy za coś, co pozwala nam lepiej wykorzystać to, co już mamy, przyjemnie spędzić czas, znaleźć rozwiązanie problemu w naszym gospodarstwie domowym czy pracy, albo zwiększyć własne umiejętności. Nie kupujemy niczego materialnego, ale korzyści są jak najbardziej namacalne.
Hasło, że najlepszą inwestycją jest inwestycja w siebie jest być może nieco wyświechtane, ale nadal aktualne – dziś może bardziej, niż kiedykolwiek wcześniej. Nawet patrząc na to pół żartem pół serio – inflacja zżera pieniądze – zarówno te w skarpetach, jak i na kontach. Trudno znaleźć „pewną” inwestycję, która ratuje środki przed utratą wartości. A wystarczy właśnie zainwestować w siebie – to waluta, która nigdy nie tanieje. Wydajemy pieniądze raz, a korzystamy z efektów całe życie. I nie mówię tu tylko o oczywistych przykładach, jak na przykład nauka języków obcych (przy okazji polecam gorąco ten kurs dostosowany do naszych indywidualnych potrzeb). Nawet filmy, które nas prouszyły czy wysportowana sylwetka to coś, co już z nami zostanie (chociaż nie zajmuje w naszym mieszkaniu miejsca i nie kurzy się na półce).
Co ja robię pod tym prześciaradłem? Zjadam słodycze w tajemnicy przed rodziną? A może nagrywam pierwszy podcast? Albo jedno i drugie?
Klasycznym przykładem niematerialnej wartości, którą można kupić jest nauka języka angielskiego. Mało kto z nas mówi w nim tak dobrze, żeby nie było miejsca na poprawę. Nie mam niestety fizycznej możliwości chodzić na zajęcia. Na samą myśl o tym, że miałabym znaleźć opiekę na dziećmi, dojechać do szkoły językowej, znaleźć pasujący termin, który nie nakłada się z logopedą, fizjoterapią czy pracą zaczyna mi latać prawe oko. Wybrałam więc kurs na autorskiej platformie Szkoły Języków Obcych Iwony Róg – Akcent bo uczę się w nim na dopasowanym poziomie, przerabiamy cały materiał określony w ramach danego poziomu, a nie jest to tylko dostęp do ogromu materiału, w którym łatwo się zgubić (i od razu stracić motywację). Z kodem MLEnglish otrzymacie 20% zniżki na wykupienie dostępu do nauki – ważny jeszcze dwa tygodnie (od dziś). Gwarantuje nieograniczony dostęp do platformy na wybranym poziomie, pakiet Standard przez 12 miesięcy.
No i teraz czas na finał tego artykułu ;). Akapit jest co prawda o płatnych wirtualnych dobrach, ale to chyba dobre miejsce aby podzielić się z Wami informacją, że ruszyłam z własnym podcastem. Od dawna chciałam zagościć w Waszym życiu w nowej formie – wiem doskonale, że coraz rzadziej mamy czas na to, aby przysiąść do laptopa czy telefonu i poświęcić te parę minut na czytanie i oglądanie zdjęć, więc teraz będziecie mogły słuchać Makelifeeasier, kiedy biegacie, jedziecie do pracy, gotujecie obiad albo po prostu macie zajęte ręce i głodny umysł jednocześnie ;). Chciałam wystartować z dwoma odcinkami, ale po przemyśleniu sprawy (i przede wszystkim odsłuchaniu) postanowiłam zostawić tylko ten drugi. Premierowy podcast wróci, gdy nauczę się wycinać jąkanie ;). Stawiam w tym temacie pierwsze kroki i obiecuję, że kolejne podcasty będą lepsze (zamówiłam już mikrofon! :)).
moja koszula i spódnica – MLE (koszula jest prototypem, który wyszedł słabo więc nie wejdzie do sprzedaży) // sukienka mamy – Massimo Dutti // spodnie i top Gosi – MLE (kochana ambasadorka :)) // obrus to stare prześcieradło, bo nic innego do ogrodu i ciast z jagodami się nie nadaje ;))
Od ostatniego dłuższego artykułu na blogu minęło trochę czasu (co nie uszło uwadze wielu z Was) i cieszę się, że moje osobiste sprawy w końcu uspokoiły się na tyle, aby móc wrócić tutaj ze zdwojoną mocą. Zawirowania ostatnich miesięcy dla wielu z nas stały się kolejnym niezbitym dowodem na to, że wystarczy dbać i cieszyć się tym, co się ma, aby nie myśleć o tym, co moglibyśmy mieć. To miła myśl na upalny lipcowy wieczór!
* * *